Οι θέσεις και οι προτάσεις της Ριζοσπαστικής Κίνησης Φυλής για τον νέο ΠΕΣΔΑ

Περιβάλλον σημαίνει ζωή και όλοι μας αξίζει να παλέψουμε για να την κάνουμε καλύτερη. Η «Ριζοσπαστική Κίνηση Φυλής» αγωνίζεται για να πάψει:

ü  να αποτελεί ο ΟΕΔΑ Φυλής ένα συγκεντρωτικό μοντέλο, ανεξέλεγκτης ταφής και διάθεσης απορριμμάτων, με χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης και κομποστοποίησης οργανικών αποβλήτων,

ü να αποτελεί η χωματερή, μέσω των «αργυρίων» των αντισταθμιστικών οφελών, το δούρειο ίππο για τη θεσμική ομηρία του δήμου, λόγω της μακροχρόνιας σύνδεσής τους με τη μισθοδοσία των υπαλλήλων του,

ü να υποβαθμίζεται πολλαπλώς η περιοχή, αφού, όπως κατέδειξε μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το κόστος από τη χωματερή μόνο για την περιοχή των Άνω Λιοσίων σε επίπεδο περιβαλλοντικών επιπτώσεων ανέρχεται στα 2 δις και με βάση μελέτη του Πολυτεχνείου σε επίπεδο αξιών γης στο 1,6 δις, συνολικά, δηλαδή 3,6 δις!

ü να αποτελεί το βασικό λόγο απαξίωσης και υποβάθμισης της φύσης των περιοχών μας, της υγείας, της περιουσίας των κατοίκων και της ποιότητας ζωής.

ü να δέχεται η χωματερή απορρίμματα, όπως συνέβαινε μέχρι πρότινος, απ’ όλη την Ελλάδα και πολλές φορές επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα αναμεμειγμένα με απόβλητα αστικού τύπου, με αποτέλεσμα να προωθούνταν η καύση σε μεγάλη κλίμακα.

Έχοντας αυτά κατά νου, προτείνουμε,

ένα μοντέλο που να έχει ως άξονες: την αποκέντρωση των δραστηριοτήτων σε επίπεδο Δήμου, τη διαλογή στην πηγή, την ποιοτική και ποσοτική ενίσχυση της ανακύκλωσης, τη μικρή κλίμακα των μονάδων επεξεργασίας και ανάκτησης, την ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής, την αναβάθμιση του ρόλου των Δήμων και πάνω από όλα τη θεσμική κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης των αποβλήτων. Αυτό το μοντέλο πρέπει να περιγράφεται στο νέο ΠΕΣΔΑ.

Το σχέδιο απόφασης που ψήφισε η Ε.Ε του ΕΔΣΝΑ, περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση, τις δομές και τα επίπεδα διαχείρισης και προσαρμόζει τους στόχους του ΕΣΔΑ στο ΠΕΣΔΑ. Ο νέος ΠΕΣΔΑ έχει φιλόδοξους στόχους, οι οποίοι μπορούν να υλοποιηθούν μόνο εάν  ολοκληρωθούν τα τοπικά σχέδια διαχείρισης.

Οι στόχοι αυτοί έχουν χρονικό ορίζοντα το 2020 με κατάληξη:

·       την ανάκτηση με προδιαλογή στο 53% της ποσότητας των παραγόμενων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ). Η προδιαλογή θα γίνεται σε επίπεδο δήμου με τα τοπικά σχέδια και την διαλογή στην πηγή. Επομένως, όσο μεγαλύτερο ποσοστό ανάκτησης έχουμε από την προδιαλογή τόσο λιγότερες μονάδες επεξεργασίας και λιγότερους χώρους τελικής διάθεσης θα χρειαστούμε.  

·        την ανάκτηση από επεξεργασία συμμείκτων στο 25% της ποσότητας (η ανάκτηση από την επεξεργασία των συμμείκτων θα γίνεται από τις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων-ΜΕΑ).

·       την τελική διάθεση με ταφή, στο 22% της ποσότητας (η τελική διάθεση θα γίνεται στους ΧΥΤΥ).

Ο νέος ΠΕΣΔΑ έχει τρία επίπεδα διαχείρισης.

Ø    Το 1⁰ επίπεδο  περιλαμβάνει τα Τοπικά σχέδια Διαχείρισης (ΤΣΔ) με έμφαση την Διαλογή στην Πηγή –ΔσΠ. Αρνητικό σημείο εδώ είναι ότι τα Τοπικά σχέδια Διαχείρισης (ΤΣΔ) δεν έχουν ολοκληρωθεί για να αξιολογηθούν και να ενταχθούν στον νέο ΠΕΣΔΑ. 

Τα δίκτυα χωριστής συλλογής (ΔσΠ) περιλαμβάνουν:

·       τα ρεύματα αποβλήτων συσκευασίας (χαρτί, γυαλί, μέταλλο, πλαστικό, ξύλο)

·       τα ρεύματα λοιπών ανακυκλώσιμων αποβλήτων π.χ ηλεκτρικές συσκευές, ογκώδη κλπ και

·        τα βιοαπόβλητα

 Με τα τοπικά σχέδια και την προδιαλογή,  θα ανακτούμε θεωρητικά  στο τέλος του  2020,  το 53% των παραγόμενων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) ή 997.000 tn,  που αναλύονται σε 405.499 απόβλητα συσκευασίας, 261.414 λοιπά ανακυκλώσιμα και 330.247 βιοαπόβλητα.

Ø    Το  2⁰ επίπεδο περιέχει ένα δίκτυο από Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ).

Τα δίκτυα επεξεργασίας υπολειπόμενων σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) συνεισφέρουν:

ü  στην επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης

ü  στην επίτευξη του στόχου εκτροπής των βιοαπόβλητων (ΒΑΑ) από την ταφή και στην ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν τα υπολείμματα που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής.

ü  Στις ΜΕΑ θα υπάρχει προτεραιότητα στην περαιτέρω ανάκτηση υλικών, έναντι της παραγωγής δευτερογενών καυσίμων.

Θα έχουμε λοιπόν  από το πρώτο επίπεδο υπόλοιπα σύμμεικτα για επεξεργασία σε Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) 896.455 tn.       

Ο στόχος είναι να έχουμε συμβολή στην ανακύκλωση από τις ΜΕΑ 65.416 tn  και εκτροπή και ανάκτηση ΒΑΑ από τις ΜΕΑ 418.601tn. Συνολικά δηλαδή στοχεύουμε  να έχουμε ανάκτηση από την επεξεργασία σύμμεικτων 484.000 tn ή το 25,56%.

Αν υποθέσουμε πως το ΕΜΑΚ επεξεργάζεται 350.000 tn τον χρόνο,  θα χρειαστούμε νέες ΜΕΑ που θα μπορούν να επεξεργάζονται τους υπόλοιπους 546.455 tn.

Πρέπει συνεπώς να αναζητηθούν οι χώροι που θα εγκατασταθούν  αυτές οι νέες  ΜΕΑ της συνολικής  της δυναμικότητας των 546.455 tn.

Στο σχέδιο απόφασης δεν γίνεται αναφορά για το πόσες νέες Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) θα χρειαστούμε, ούτε τι  δυναμικότητας θα είναι αυτές  και το πού θα πρέπει να εγκατασταθούν.

Πιστεύουμε πως οι νέες ΜΕΑ πρέπει να είναι ονοματισμένες, διαστασιολογημένες και να έχουν προϋπολογιστεί έτσι ώστε να μην κινδυνεύει η χρηματοδότησή τους.  

Ø    Το 3⁰ επίπεδο περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις τελικής διάθεσης, τους ΧΥΤΥ.

Οι μελετητές εκτιμούν ότι στο τέλος του 2020 θα έχουμε 412.441 tn για τελική διάθεση. Η ομάδα εργασίας  όμως των μηχανικών του ΕΔΣΝΑ προβλέπει ένα αριθμό κοντά στις 600.000 tn. Άρα λοιπόν ακόμα και αν καλυφθούν κατά  100% οι στόχοι της προδιαλογής και της ανάκτησης από Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), θα εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη ανάγκη για  δίκτυο νέων ΧΥΤΥ.

Ο προτεινόμενος ΠΕΣΔΑ δεν προβλέπει, πως  λόγω του κορεσμού του ΧΥΤΑ Φυλής, οι νέοι ΧΥΤΥ θα  είναι αναγκαίοι δύο χρόνια νωρίτερα, από τις αρχές του 2019 και όχι στο τέλος του 2020. Επομένως στις αρχές του 2019, είναι αδύνατο να έχουμε πετύχει τους ποσοτικούς στόχους που προκύπτουν από τον ΕΣΔΑ για το τέλος του 2020.  

Κοντολογίς, το ζήτημα της χωροθέτησης και της κατασκευής νέων ΧΥΤΥ επιβάλλεται να περιέχεται στο νέο ΠΕΣΔΑ.

Πιστεύουμε πως αν στις αρχές του 2019 δεν υπάρχουν τρεις  (3) νέοι ΧΥΤΥ στην Αττική, θα δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα με την ασφαλή διάθεση των απορριμμάτων.  

Επομένως, στον προτεινόμενο σχεδιασμό δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις για τις εγκαταστάσεις και τις μονάδες και στα 3 επίπεδα της διαχείρισης. Έτσι:

·       Στο  πρώτο επίπεδο λείπουν τα πράσινα σημεία, οι μονάδες επεξεργασίας ΒΑΑ κλπ,  γιατί δεν έχουμε ακόμα έτοιμα τα Τοπικά Σχέδια.

·       Στο  δεύτερο επίπεδο  δεν υπάρχουν νέες ΜΕΑ. Διατηρείται και μεγεθύνεται το ΕΜΑΚ Λιοσίων αφού αναβαθμίζεται και επεκτείνεται στους 400.000tn ετησίως. Ο σχεδιασμός αναφέρει αόριστα νέες μονάδες συνολικής δυναμικότητας 500-600.000tn ετησίως.

·       Στο  τρίτο επίπεδο  λείπουν οι νέοι ΧΥΤΥ, υπάρχει μόνο μια προβληματική και ασαφής αναφορά  στον ΧΥΤΑ Φυλής.

Πιστεύουμε πως ο νέος ΠΕΣΔΑ επιβάλλεται να ονοματίζει συγκεκριμένες θέσεις και για τις νέες ΜΕΑ και για τους νέους ΧΥΤΥ.

ΟΙ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΕΙΣ

Ο υφιστάμενος ΠΕΣΔΑ χωρίζει την περιφέρεια Αττική σε μόνο δύο διαχειριστικές ενότητες. Την 1^η είναι η Αττική και η 2^η είναι τα Νησιά, με ποσοστά συμμετοχής στη παραγωγή αποβλήτων 99,89% και 0,11% αντίστοιχα! Αυτή είναι η βάση στην οποία στηρίχτηκε το συγκεντρωτικό μοντέλο.

Για να αλλάξει το συγκεντρωτικό μοντέλο της Φυλής, ο νέος ΠΕΣΔΑ πρέπει να εισάγει τη λογική της δίκαιης κατανομής της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Για να γίνει όμως δίκαιος ο νέος σχεδιασμός και να εξασφαλίσει  την απαραίτητη κοινωνική αποδοχή, πρέπει να λάβει υπόψη τις 8 περιφερειακές ενότητες οι οποίες μπορούν σε ομάδες να συγκροτήσουν  νέες διαχειριστικές ενότητες.

  

Οι 8 περιφερειακές ενότητες και η «συμβολή» τους στα ΑΣΑ.

·        Κεντρικού Τομέα Αθηνών : 451.017.121tn  ή 17%

·        Βορείου Τομέα Αθηνών : 275.922.281tn  ή 16%

·        Δυτικού Τομέα Αθηνών :  195.689.302 tn  ή 11%

·        Νοτίου Τομέα Αθηνών : 193.107.840 tn  ή 11%

·        Ανατολικής Αττικής : 228. 672.287tn  ή 13%

·        Δυτικής Αττικής :147.837.113 tn ή  9%

·        Πειραιώς : 186.435.188 tn ή 7%

·        Νήσων:  36.135.030 tn ή 2%

Για να γίνει πράξη το νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων έχουμε ανάγκη για περισσότερες διαχειριστικές ενότητες στις οποίες να γίνεται ολοκληρωμένη διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) από την προδιαλογή έως την τελική διάθεση. Η Αττική εκτός των νησιών πρέπει να χωριστεί σε 3 ή 4 διαχειριστικές ενότητες με κριτήρια πληθυσμιακά, γεωγραφικά, υποδομών κλπ. Άρα είναι απαραίτητο προκειμένου για  να υπάρξει η απαραίτητη κοινωνική συναίνεση να υπάρχει αίσθηση δικαίου στην κατανομή των βαρών.

Οι Θέσεις και οι Προτάσεις μας:

1.        Στο νέο ΠΕΣΔΑ πρέπει να υπάρχει σαφής δέσμευση  για το  κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής με τον κορεσμό των κυττάρων της Β΄ Φάσης. Μετά την Β΄ Φάση, δεν μπορεί να υπάρχει χώρος τελικής διάθεσης στη Φυλή.

2.        Πρέπει να υπάρχει σαφής δέσμευση για την απομάκρυνση του Αποτεφρωτήρα παθογόνων από την Φυλή και τη μετεγκατάστασή του σε ειδικά επιλεγμένο χώρο.

3.        Τα πράσινα σημεία να ΜΗΝ περιορίζονται σε ένα μόνο δήμο (ο νέος σχεδιασμός ορθά αναφέρει, τουλάχιστον ένα ανά δήμο), αλλά να δημιουργηθεί ένα πυκνό δίκτυο, διαφόρων επιπέδων και εύκολα προσβάσιμο στους πολίτες.  Τέλος στα πράσινα σημεία θα πρέπει να υπάρχει και ξεχωριστή συλλογή βιοαπόβλητων.

4.        Λόγω του 3^ης θέσης απαιτείται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την δικτύωση των πράσινων σημείων προκειμένου να είναι αποτελεσματικά και βιώσιμα.

5.        Το δίκτυο των Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) πρέπει να επανεξετασθεί και να ανασχεδιαστεί  έτσι ώστε να βρίσκεται σε λειτουργική συνάφεια με εγκαταστάσεις διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών ή /και μονάδων επεξεργασίας συμμείκτων. Είμαστε αντίθετοι με τους θηριώδης ΣΜΑ.  Στη θέση τους να γίνουν Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) σύμμεικτων σαφώς μικρότερης δυναμικότητας από τους  ΣΜΑ.  Επομένως ο νέος ΠΕΣΔΑ πρέπει να προβλέπει πόσες ΜΕΑ θα χρειαστούμε συνολικά, τι  δυναμικότητα θα έχουν καθώς   και προτάσεις για τους χώρους τοποθέτησης αυτών ανά διαχειριστική ενότητα. 

6.        Το ΕΜΑΚ μπορεί να παίξει σπουδαίο ρόλο για τη διαχείριση βιοαπόβλητων (ΒΑΑ). Συμφωνούμε με την μετατροπή της μιας εκ των τριών γραμμών επεξεργασίας οργανικών του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης – Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) σε γραμμή επεξεργασίας αποβλήτων αλλά δεν συμφωνούμε με την «αναβάθμιση και επέκταση της δυναμικότητας του ήδη τεράστιου ΕΜΑΚ Λιοσίων». 

7.        Ο νέος σχεδιασμός πρέπει να προβλέπει πόσους ΧΥΤΥ θα χρειαστούμε, τι δυναμικότητας θα είναι ο κάθε ένας από αυτούς, σε ποιες συγκεκριμένα διαχειριστικές ενότητες θα χωροθετηθούν και να είναι έτοιμοι το 2019. Επίσης ο νέος σχεδιασμός πρέπει να προβλέπει και ένα ΧΥΤΑ επικινδύνων σε περιφερειακό ή διαπεριφερειακό επίπεδο.

8.        Τέλος στο νέο  ΠΕΣΔΑ  εκτός του ότι τα μεγάλα έργα πρέπει να ονομάζονται με σαφήνεια οφείλουν να είναι και προϋπολογισμένα.

Με βάση τις θέσεις και τις αξίες στις οποίες κινούμαστε για να ψηφίσουμε τον νέο ΠΕΣΔΑ θα πρέπει αυτός να περιλαμβάνει τις θέσεις και τις προτάσεις μας όπως προαναφέρθηκαν.

Τελικά στη συνεδρίαση του Δ.Σ του ΕΔΣΝΑ στις 28-8-2015, καταψηφίσαμε τον νέο ΠΕΣΔΑ.

Το Συντονιστικό

της Ριζοσπαστικής Κίνησης Φυλής